Cyberpesten, Beam it up & De hoeden van De Bono
Cyberpesten
Eerst gaf Stefan van Beurden (2015) een les over cyberpesten, dit deed hij aan de hand van een PowerPoint. In de PowerPoint werd duidelijk gemaakt wat cyberpesten nu is, er werden enkele voorbeelden gegeven en werd gekeken hoe dit kan worden aangepakt.
Pesten vs. Cyberpesten
Eerst wil ik even het verschil tussen pesten en cyberpesten toelichten. Iedereen weet wel een definitie van pesten te geven, maar wat is nu het verschil met cyberpesten?
Er zijn een paar grote verschillen tussen gewoon pesten en cyberpesten. De anonimiteit is het belangrijkste verschil. Dit maakt het erg bedreigend omdat je niet weet wie jou pest. Ook het feit dat je bijna niet aan je kwelgeest kunt ontsnappen, is een belangrijk verschil. Als je op straat wordt gepest, kun je naar huis. Bij cyberpesten word je tot in je eigen slaapkamer gevolgd. Je voelt je zelfs daar niet meer veilig. Ook blijft de boodschap veel langer hangen voor een groter publiek: deze staat immers op internet. Daarnaast ziet de pester vaak zelf niet wat de gevolgen zijn van zijn of haar daden. Deze verschillen maken cyberpesten nog ingrijpender dan gewoon pesten. Als leerkracht kun je deze verschillen best toelichten naar kinderen toe. Dan weten de kinderen ook wat de verschillen zijn en worden ze hier mee ‘geconfronteerd’. Maak de kinderen er van bewust wat cyberpesten is en wat de gevolgen kunnen zijn.
Om ook nog een goed beeld te hebben op pesten wil ik graag even de definities van plagen en pesten uit de PowerPoint halen. Dit zijn de volgende.
Plagen
Er is sprake van plagen als het een incident is en er is ‘gelijke’ machtsverhouding, er is geen winnaar of verliezer, het slachtoffer is in staat zichzelf te verdedigen en loopt geen psychische of fysieke schade op (Van der Meer, 1993).
Pesten
Er is sprake van pesten als tussen de pester en het slachtoffer, ook wel zondebok genoemd, een ongelijke machtsverhouding is. De pester is de altijd de winnaar en het slachtoffer is altijd de verliezer. Pesten heeft een berekenend en destructief karakter waarbij de druk van de groep op een slachtoffer heel groot kan zijn (Beurden, 2015).
Agressief zijn: Kinderen kunnen uit agressie anderen uitschelden, bedreigen, slaan en schoppen.
Onmacht: Het kan zijn dat een kind uit onmacht om op een goede manier sociale relaties aan te gaan, gaat pesten
Populair willen zijn: Sommige kinderen willen graag in de belangstelling staan, aandacht krijgen. Het kan zijn dat een kind weinig aandacht thuis krijgt. Stoer doen door grote mond te geven in de klas, ‘leuke’ opmerkingen maken over anderen.
Zelfverzekerd willen zijn: Het kind voelt zich onzeker, maar probeert dit te overschreeuwen door zelfverzekerd over te komen. Hij heeft een houding van ‘mij raak je daar niet mee’, als antwoord wanneer hij op zijn gedrag wordt aangesproken.
De gepeste
Een kind is vaak fysiek zwakker dan gemiddeld, heeft een negatief zelfbeeld en ziet zichzelf dan ook als onaantrekkelijk en waardeloos. Het is minder zelfverzekerd, wat verlegen, gevoelig en introvert. Kortom, het is een kind waarvan je zegt dat het niet weerbaar is.
Aanpakken van pesten:
• Plannen gezamenlijke aanpak pesten – veilige omgeving
• Effectieve anti-pestprogramma’s
• Hulp voor kinderen tegen cyberpesten
• Pestprotocol op school / veiligheidsplan
Visie op cyberpesten
Er zijn op de Nederlandse basisscholen een hele hoop antipestprogramma’s, maar nog weinig anticyberpestprogramma’s. Denk hierbij aan methodes als leefstijl, vreedzame school en andere methodes ter bevordering van de sociale emotionele ontwikkeling van kinderen. Vandaar dat ik vind dat hier ook aanbod voor moet zijn. Dus aanbod over hoe we met elkaar omgaan op internet, nu is dit aanbod er nog niet of summier.
Vandaar dat ik scholen aanraadt om te kijken naar de doorlopende leerlijn mediawijsheid. Dit kan bijvoorbeeld aan de hand van de ‘doorlopende leerlijn mediawijsheid’ van Cubiss. Klik hier voor de site met de leerlijn. Op deze manier kun je ook mediawijsheid in de lessen integreren, waardoor kinderen ook ‘digitaal’ sociaal emotionele ontwikkeling doormaken. Deze leerlijn is bedoeld voor alle vakgebieden dus makkelijk te integreren in het bestaande onderwijsaanbod. Ook vind ik dat deze leerlijn al op jonge leeftijd moet worden ingezet. Zo kan de leerlijn preventief gebruikt worden en kunnen problemen vooraf al worden voorkomen.
Zelf maak ik tijdens mijn onderwijsontwerp ook gebruik van deze leerlijn. Zodat ik kinderen kan trainen om mediawijs te worden. Ik heb al een taalles en een les leefstijl gegeven aan de hand van deze leerlijn mediawijsheid. In mijn ogen een aanrader, kinderen worden zich bewust van media en vinden het ook leuk om te doen.
Nu ben ik benieuwd… Zijn er al leerkrachten die ervaring met deze leerlijn hebben? Of suggesties over hoe deze leerlijn gebruikt kan worden? Laat onder deze blog even een comment achter.
Beam it up! VJ
Na de les over cyberpesten gingen we verder met een workshop. Deze werd gegeven door onze klasgenoot Milou, dit deed ze namens haar bedrijf/stageplaats Beam it up! Hierbij even een korte beschrijving van het bedrijf. Beam it up, een initiatief van Robbert Storm en Liselotte de Groot, ontwikkelt videoworkshops en -projecten voor kinderen en jongeren, waarin we fantasie, technologie, samenwerking, creativiteit en innovatie combineren. Onze verrassende benadering van (kunst)educatie draagt bij aan de creatieve ontwikkeling van kinderen, die ook direct resultaat zien van hun inspanningen, maar de workshops passen ook in verschillende leerdoelen die gesteld zijn voor 't basis- en voortgezet onderwijs.
We kregen een workshops VJ, dus het maken van video’s en deze aan elkaar mixen. Met onze groep gingen we video’s maken op school, deze moesten we naderhand aan elkaar mixen. Ik merkte dat we de meest gave en creatieve ideeën kregen. De opdracht stimuleerde dit heel erg. Het is ook een goede en leuke opdracht voor basisscholen. Zeker de moeite waard voor kinderen en leerkracht. Dit laat de mogelijkheden en de voordelen van ICT in het onderwijs zien. Daarnaast zorgt dit voor een ontwikkeling van de 21st century skills.
Hieronder vind je twee video’s. De eerste is van mijn groep, de tweede is een bedankvideo voor Beam it up. Deze beide video’s zijn VJ-video’s, dus door onszelf gemixt.
Ten slotte eindigde we de dag met ‘de hoeden van De Bono’. Deze presentatie werd gegeven door docent Arjan Lammerts (2015), hij geeft les aan de PABO in Tilburg. Een goede techniek om samen tot het juiste besluit te komen, zijn de zes denkhoeden van De Bono. Hiermee kun je vanuit verschillende perspectieven naar een vraagstelling of probleem kijken. Deze techniek is ontwikkeld door Edward de Bono. Het gaat uit van het idee dat mensen vaak geneigd zijn problemen steeds op eenzelfde manier te benaderen. Door de denkhoeden te gebruiken, word je gedwongen om het probleem ook eens van een andere kant te bekijken.
Leerstijlen van Kolb
Ik had nog nooit van de hoeden van De Bono gehord, maar het moest me een beetje denken aan Kolb. Hij ontdekte dat mensen verschillende leerstijlen hebben. Deze leerstijlen hebben ook effect op de manier van handelen, de communicatie, de samenwerking etc. Het geeft dus aan dat ieder mensen anders is en anders handelt (Alkema & Tjerkstra, 2011). Het model van Kolb staat ook hieronder weergegeven.
Na ga ik kijken naar de hoeden van De Bono. Een goede techniek om samen tot het juiste besluit te komen, zijn de zes denkhoeden van De Bono. Hiermee kun je vanuit verschillende perspectieven naar een vraagstelling of probleem kijken. Deze techniek is ontwikkeld door Edward de Bono. Het gaat uit van het idee dat mensen vaak geneigd zijn problemen steeds op eenzelfde manier te benaderen. Door de denkhoeden te gebruiken, word je gedwongen om het probleem ook eens van een andere kant te bekijken.
Iedere persoon is meer voorstander van een andere denkhoed. De denkhoeden staan hieronder. Daar is te zien dat bij iedere denkhoed, andere eigenschappen horen. Zelf vind ik de gele hoed het meeste bij mij passen. Ik denk altijd heel positief en in voordelen, daarnaast wil ik vanuit dit gedachtegoed vooruitstrevend zijn.
De hoeden van De Bono zijn in het onderwijs iets waar je, je als leerkracht bewust van moet zijn. Het geeft namelijk aan dat ieder kind anders is en anders denkt. Dit moet je als leerkracht weten en ook moet je hier op inspelen. Daarnaast moet je kinderen elkaar laten begrijpen, dit door kinderen hun manier van denken te laten verwoorden. Als leerkracht is het dan de taak dat kinderen elkaar gaan begrijpen en open gaan staan voor elkaars manier van denken. Zoals De Bono zelf ook zegt: ‘leer de leerstijlen en denkstijlen van elkaar begrijpen’.
Daarnaast heb je in het team ook te maken met verschillende denkwijzen bij de leerkrachten. Ook hier is het van belang dat collega’s samen werken en het met elkaar eens worden. Dus moet je ook open staan voor de manier van denken van anderen. Bovendien vind ik dat men rekening moet houden met samenstellen van werkgroepen op school. Het is goed om mensen met verschillende ‘denkhoeden’ bij elkaar te zetten. Op deze manier wordt een onderwerp van alle kanten belicht en worden er verschillende visies gegeven.
Som van de dag
Een leerzame dag, met een hoop interactie. Ik heb veel geleerd over cyberpesten en de hoeden van De Bono. Dit is theorie waar ik in de praktijk ook mee aan de slag kan. Dit ga ik ook zeker doen op de manier, zoals ik in de blog heb beschreven. Daarbij hebben we vandaag ook de nodige beweging gehad door de workshop van Beam it up.
Bronnen:
Alkema & Tjerkstra (2011) Meer dan onderwijs: Theorie en praktijk van het onderwijs in de basisschool. Assen: Van Gorcum
Beurden, S. van (2015) Cyberpesten. Tilburg: Minorklm
Cubiss (z.d.) Doorlopende leerlijn mediawijsheid.
Geraadpleegd op 6 april, van
http://www.filmenmediawijsheid.nl/
Lammerts, A. (2015) De hoeden van De Bono. Tilburg: Minorklm